Kraje Unii Europejskiej na wiele sposobów wspierają zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Niedawno pisaliśmy o pracy dla osób niepełnosprawnych za granicą a dziś rozszerzamy ten temat. Zasadniczo istnieją dwa systemy, które mają pomóc osobom niepełnosprawnym w znalezieniu pracy. W Dani, Szwecji, Finlandii oraz Wielkiej Brytanii pomoc ta jest oparta na powszechnym prawie do pracy oraz zakazie dyskryminacji ludzi niepełnosprawnych. Pracodawcy w tych Państwach muszą dawać takie same szanse na zatrudnienie zarówno osobom w pełni sprawnym, jak i tym z niepełnosprawnością. W pozostałych krajach Unii Europejskiej system wsparcia opiera się na prawnie ustanowionych i zobowiązujących wskaźnikach zatrudnienia (tzw. system kwotowy). Pracodawcy są zobligowani do zatrudnienia określonej liczby osób niepełnosprawnych, w stosunku do ogólnej liczby swoich pracowników. Jeśli nie spełniają oni tego wymogu, muszą opłacać składkę na specjalnie utworzony fundusz.
Wszystkie państwa Unii Europejskiej stwarzają również osobom niepełnosprawnym, które nie mogą znaleźć pracy na otwartym rynku, możliwość zatrudnienia na szczególnych warunkach w tzw. środowisku chronionym.
Przykłady wsparcia osób niepełnosprawnych w poszukiwaniu pracy w niektórych krajach Unii Europejskiej:
Zatrudnienie osób niepełnosprawnych w Niemczech
W Niemczech instytucją, która finansuje wsparcie dla osób niepełnosprawnych jest Federalna Agencja Pracy. Innymi podmiotami, które są pomocne to zakłady ubezpieczeniowe i rehabilitacyjne oraz agencje integracji i pomocy społecznej. W Niemczech niepełnosprawny człowiek jest przez 2 lata przygotowywany i szkolony do wykonywania pracy. Osoby które nie są w stanie ukończyć takiego szkolenia, obejmowane są programem wspomaganym, który trwa 3 lata i umożliwia późniejszą pracę w warunkach chronionych (odpowiednik polskich zakładów pracy chronionej). W tym czasie, można również skorzystać z pomocy osobistego trenera pracy.
Osoby niepełnosprawne w Niemczech mają prawnie zapewniony, korzystniejszy dostęp do ofert na rynku pracy. Ponadto należą im się także ulgi podatkowe oraz elastyczny czas pracy. Zgodnie z przepisami mogą również pobierać świadczenia z tytułu renty oraz zasiłki, jednocześnie pracując w pełnym wymiarze godzinowym.
Firmy które zatrudniają przykładowo 16 osób, muszą dać pracę również co najmniej jednej osobie niepełnosprawnej. Jeśli nie będą trzymały się tych proporcji, będą zobowiązane zapłacić karę finansową.
Pracodawcy zatrudniający pracowników z niepełnosprawnością mogą skorzystać z dofinansowania do ich wynagrodzenia oraz zwrotu kosztów poniesionych na dostosowanie stanowiska pracy do ich potrzeb. Przed zwolnieniem osoby niepełnosprawnej, pracodawca musi ten fakt, zgłosić do agencji pracy, która przeważnie stara się utrzymać dany etat dla pracownika.
Zatrudnienie osób niepełnosprawnych w Wielkiej Brytanii
W Wielkiej Brytanii jest wiele instytucji, które wspierają osoby niepełnosprawne w poszukiwaniu pracy. Pracodawcy muszą przestrzegać zasad, które stwarzają równouprawnienie do zatrudnienia, zarówno dla osób w pełni sprawnych, jak i z niepełnosprawnością. Obowiązują także te same wytyczne co do zatrudniania i zwalniania, obejmujące wszystkich pracowników.
Rząd wspiera osoby niepełnosprawne programem „Work Choice”, który ma za zadanie wspierać, szkolić oraz uczyć przyszłych pracowników. Osobie objętej programem pomaga się w poszukiwaniu pracy (przez okres 6 miesięcy), w ewentualnej aklimatyzacji u nowego pracodawcy i utrzymaniu pracy (przez okres pierwszych 2 lat). Natomiast wsparcie doradcze w samodzielnym utrzymaniu pracy jest bezterminowe. Aby wziąć udział w programie „Work Choice” trzeba być zdolnym do pracy w wymiarze minimum 16 godzin tygodniowo. Jeśli jest się osobą samo zatrudnioną, również można skorzystać z tego programu.
Zatrudnienie osób niepełnosprawnych w Francji
We Francji obowiązuje system zatrudniania osób niepełnosprawnych w określonej proporcji do ogólnej liczby zatrudnionych. Francuska firma na 20 pracowników, musi wykazać wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 6 procent. W przypadku nie spełnienia tych wymogów, pracodawca musi dokonać wpłaty na rzecz funduszu, który finansuje wsparcie dla osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Firmy które zatrudniają pracowników z niepełnosprawnością mogą skorzystać z ulg podatkowych oraz dofinansowania na przystosowanie miejsca pracy.
Zachętą dla aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych we Francji jest np. transport do miejsca pracy, dofinansowanie do zaopatrzenia rehabilitacyjnego czy pomoc asystenta podczas wykonywanej pracy. Przyszły pracownik ma także zagwarantowany korzystniejszy dostęp do ofert od instytucji publicznych. Osoba niepełnosprawna we Francji może pobierać świadczenia rentowe wraz z pracą w niepełnym wymiarze godzin.
Zatrudnienie osób niepełnosprawnych w Danii
W Dani głównym wsparciem w poszukiwaniu pracy dla osób niepełnosprawnych są lokalne biura pośrednictwa pracy, działające w każdej gminie. Przyszły pracownik będzie mógł skorzystać z doradztwa personalnego czy trenera pracy, jeśli będzie mu to potrzebne. Jeśli osoba niepełnosprawna, nie może wykonywać pracy w pełnym wymiarze godzin, wówczas gmina dopłaca mu do wynagrodzenia dokładnie tyle, by kwota wypłaty była równa jak przy normalnym trybie pracy. Jednocześnie można pobierać inne świadczenia z tytułu niepełnosprawności. Pracodawców obowiązują takie same zasady zatrudniania i zwalniania, zarówno dla osób w pełni sprawnych, jak i z orzeczoną niepełnosprawnością.
Zatrudnienie osób niepełnosprawnych w Włoszech
Wsparciem dla osób niepełnosprawnych we Włoszech są regionalne spółdzielnie socjalne (wł. cooperativa sociale), które integrują lokalną społeczność pod względem zawodowym oraz zaspokajają inne potrzeby mieszkańców. Jednak sytuacja między częścią północna, a południową kraju jest nieco inna. Pomoc dla osób niepełnosprawnych na Południu jest znacznie mniejsza.
Pracodawcy we Włoszech, którzy mają przynajmniej 15 pracowników, muszą również zatrudniać osoby niepełnosprawne. W przeciwnym razie zmuszeni są do zapłaty kary na rzecz regionalnego funduszu. Jednak zakład pracy, który zatrudnia pracowników z niepełnosprawnością może skorzystać z ulg podatkowych i dofinansowania do przystosowania miejsca pracy oraz elastycznego rozliczania czasu pracy.